بصیرت در لغت به معانی حجت، فطانت، شاهد، سپر فولادی، مقدار اندک خون، خرد، دوراندیشی، تیزهوشی و زیرکی صادقانه آمده است.
با دقت در آیات قرآن و روایاتی که درباره بصیریت سخنی به میان آورده‌اند می‌توان دریافت که ظرافت خاصی در این واژه نهفته است که هدف دقیق و ظریفی را دنبال می‌کند و آن احاطه و اشراف بر همه جزئیات یک مسئله است، به گونه‌ای که هیچ چیزی نادیده گرفته نشود.
با تأمل در آیات قرآن کریم می‌توان بصیرت را به یک معرفت درونی و عمیق انسانی نسبت به آنچه پیرامون خود می‌گذرد تعریف کرد. چنانچه در قرآن کریم می‌خوانیم: «بَلِ الْإِنسَانُ عَلَى نَفْسِهِ بَصِیرَةٌ »؛ «(نیاز به اخبار نیست) بلكه انسان بر نفس خویشتن بیناست» (القیامة/14)
انسان بصیر باید دوراندیش بوده، عاقبت اظهارنظرها و عملکردهای خویش را در نظر گرفته، سپس اقدام نماید تا پس از مدتی از کرده خود پشیمان نشود.
راه رسیدن به بصیرت
برای مصون ماندن از لغزش در پرتگاه‌های ضلالت و گمراهی و سطحی‌نگری و بی‌تفاوتی، باید مراحلی را طی کرد. از آن جمله می‌توان به بهره‌بری، دریافت حقایق، تفکر و اندیشه، نظارت دقیق، آگاهی به مسائل و پند گرفتن از عبرت‌ها اشاره کرد. در این صورت است که از میان راه‌های متعدد و گوناگون، راه حق بر شخص بصیر هموار و درخشان می‌شود.
انسان بصیر باید دوراندیش بوده، عاقبت اظهارنظرها و عملکردهای خویش را در نظر گرفته، سپس اقدام نماید تا پس از مدتی از کرده خود پشیمان نشود.
عوامل مؤثر در بصیرت
آنچه در بالا بردن بصیرت مؤثر است عبارتند از:
1ـ هوشیاری: هوشیاری لازمه یک مسلمان است، میزان موفقیت یک رهبر بستگی به هوشیاری او در تمامی مسائل دارد. هر چه ضریب هوشیاری و زیرکی او بالاتر باشد مدیریت بهتر و موفق‌تری خواهد داشت.
2ـ دشمن‌شناسی: یکی از ویژگی‌های انسان بصیر، دشمن‌شناسی اوست. اگر چنین باشد پر‌ده‌های شک و نفاق، خود به خود از دیدگان کنار رفته و جبهه حق و اهل آن بر فرد نمایان خواهد شد.
3ـ جهان‌بینی و ایدئولوژی: یکی از مهم‌ترین عوامل بصیرتِ انسان در مسائل سیاسی اجتماعی، برخورداری از پشتوانه عمیق نظری است که بر اساس آن همواره در ناهنجاری‌های سیاسی و اجتماعی و شبهه‌ها و فتنه‌ها او را یاری می‌دهد و باعث می‌شود در لغزیدن در سراشیبی دورویی‌ها، شبهات و فتنه‌ها مصون بماند.
بصرت در مقابل توطئه دشمن
یکی از ویژگی‌های دشمن این است که با یک روش و تاکتیک مشخص اقدام نمی‌کند به خصوص هنگامی که خصومت دشمن صرفاً به انگیزه‌های مادی و جغرافیایی محدود نبوده و به عنوان دشمن اعتقادی و فکری در برابر ما صف‌آرایی کند.
در این جبهه دشمن تمامی ظرفیت‌های خویش را به کار گرفته و از امکانات جاسوسی، نیروی انسانی، توان تسلیحاتی، مسائل اقتصادی، رسانه‌های گروهی و صدها عامل دیگر در جهت نابودی و یا تضعیف رقیب بهره می‌گیرد.
قرآن کریم این تلاش دشمن در رسیدن به اهداف خویش را به دفعات متذکر گردیده و مسلمانان را از نزدیک شدن به دشمن بر حذر داشته است: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوَاْ إِن تُطِیعُواْ فَرِیقًا مِّنَ الَّذِینَ أُوتُواْ الْكِتَابَ یَرُدُّوكُم بَعْدَ إِیمَانِكُمْ كَافِرِینَ »؛ «اى كسانى كه ایمان آوردهاید، اگر گروهى از كسانى را كه به آنان كتاب (آسمانى) داده شده فرمان برید شما را پس از ایمانتان به كفر باز مى گردانند.»(آل عمران/100)
رهبران و رؤسای جامعه اسلامی باید از چنان بصیرتی برخوردار باشند که بتوانند این توطئه‌ها و مسائل را به خوبی دریافته و در جهت مبارزه با آن بهترین اقدامات را انجام دهند.
یکی از مهم‌ترین عوامل بصیرتِ انسان در مسائل سیاسی اجتماعی، برخورداری از پشتوانه عمیق نظری است که بر اساس آن همواره در ناهنجاری‌های سیاسی و اجتماعی و شبهه‌ها و فتنه‌ها او را یاری می‌دهد و باعث می‌شود در لغزیدن در سراشیبی دورویی‌ها، شبهات و فتنه‌ها و التقاح ها مصون بماند.
بصیرت در مسائل سیاسی
قرآن کریم به طرق مختلف، بصیرت لازم را در معرفی دشمنان اسلام، ارائه می‌دهد. از آنجا که اولین ارتباط میان مسلمانان و دشمنان ممکن است از طریق طرح دوستی ایجاد شود این‌گونه به روشنگری می‌پردازد: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ الْیَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِیَاء بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاء بَعْضٍ وَمَن یَتَوَلَّهُم مِّنكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللّهَ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ »؛ «اى كسانى كه ایمان آوردهاید، یهود و نصارا را یاوران و دوستان خود مگیرید، آنها دوستان و یاوران یكدیگرند، و هر كس از شما آنها را دوست و یاور خود گیرد از آنها خواهد بود (و ستمكار است و) بىتردید خداوند گروه ستمكاران را هدایت نمىكند.»(مائده/51)
یا در آیه‌ای دیگر با توجه به ترفند دشمن و اقدام عملی او در سخریه گرفتن باورهای مسلمین، باز در نزدیک شدن آنان به کفر هشدارهای لازم را می‌دهد: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ الَّذِینَ اتَّخَذُواْ دِینَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِّنَ الَّذِینَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَالْكُفَّارَ أَوْلِیَاء وَاتَّقُواْ اللّهَ إِن كُنتُم مُّۆْمِنِینَ»؛ «اى كسانى كه ایمان آوردهاید، كسانى را كه دین شما را به مسخره و بازى گرفتهاند، چه از آنان كه پیش از شما كتاب (آسمانى) به آنها داده شده و چه از كفّار (دیگر) دوستان و یاوران خود مگیرید، و از خدا پروا كنید اگر شما مؤمنید.»(المائده/57)
پیش از تحقق هر تقابل نظامی، ابتدا دشمن سعی بر دستیابی به اهداف خویش از طریق ساده‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راه‌هاست. از این رو تلاش می‌کند با ایجاد مناقشات سیاسی و راه‌اندازی جنگ نرم بین گروه‌ها و اقشار مردم، به اهداف خود دست یابد. در چنین مواقعی است که ارزش بصیرت در همه اقشار جامعه به خصوص خواص بیش از گذشته آشکار می‌گردد.
برای انتقال و نهادینه کردن باور‌ها و ارزش‌های دینی در جامعه باید به سمت انس با قران حرکت کنیم چرا که انس با قران و ادعیه جامعه را در برابر تهاجم فرهنگی بیمه می‌کند.
در زمینه انتقال این باور‌ها به نسل جوان باید مفاهیم را به روز و با زبان جوان بیان کنیم و نمی‌شود با شیوه‌های قدیمی با جوان امروز ارتباط برقرار کرد.
ایام دی‌ماه، یادآوری سالروز حماسه‌ی نهم دی‌ماه 1388 است. به گفته‌ی رهبر انقلاب: «كار نهم دى ماهِ امسال(1388) هم همين جور بود. شناختن موقعيت، فهميدن نياز، حضور در لحظه‌ى مناسب و مورد نياز؛ اين اساس كار است كه مؤمن بايد اين را هم با خود همراه داشته باشد تا بتواند وجودش مؤثر بشود؛ آن كارى را كه بايد انجام بدهد، بتواند انجام بدهد.» رهبر
بصیرت این است كه بدانید اگر چشم خود را بستید و فكر نكردید،ضربه میخورید. تعجب است مردم معمولی این بصیرت را دارند اما بعضی نخبگان سیاسی با تکیه بر توهم این بصیرت را ندارند.
این خواص بی بصیرت بودند که باعث شدند کار به جایی برسد که عده ای شعار علیه ولایت فقیه و اصل نظام جمهوری اسلامی بدهند
بصیرت افزایی و ولایت مداری
آخرین نظرات